Begrotingswetgeving anno 2024

De begroting is een belangrijk politiek thema dat met de regelmaat van de klok veel aandacht krijgt in de media. Over de begroting als centraal onderdeel in het beheer van de openbare financiën bestaan reeds verschillende grondige analyses. Onderzoek rond de begroting wordt in de meeste gevallen benaderd vanuit een economisch of financieel oogpunt, zoals de begrotingstekorten en evolutie van de overheidsschuld. Een aspect dat zelden aan bod komt zijn de regels die de opmaak, uitvoering en afsluiting van de begroting bepalen. Deze leemte in de literatuur trachten we op te vullen met dit werk. Binnen het bestek van dit werk willen we de lezer vooral een overzicht geven van de voornaamste budgettaire wet- en regelgeving, inclusief haar ontstaan en recente ontwikkelingen. Het is de bedoeling om een eerste kennismaking te verstrekken met de structuur van de federale en regionale wetgeving en zodoende de lezer vertrouwd te maken met de gebruikte terminologie. We werken daarom in grote mate vanuit de primaire wet- en regelgevende bronnen, die samengebracht en toegelicht worden.

Het eerste deel geeft een algemeen overzicht van de begrotingswetgeving in haar geheel: de algemene principes die aan de basis ervan liggen, een overzicht van de verschillende beleidsniveaus – waaronder de gemeenschappen en gewesten, en de impact van de Europese wetgeving op onze nationale regels.

Het tweede deel behandelt de wetgeving binnen de Belgische federale overheid. Hierbij hebben we niet alleen aandacht voor de budgettaire wetgeving, maar ook de uitvoerende koninklijke en ministeriële besluiten. Het geheel van regels wordt gestructureerd volgens de budgettaire cyclus van de opmaak, uitvoering, aanpassing en afsluiting van de begroting.

Het derde deel gaat dieper in op de regelgeving van de administratieve en begrotingscontrole. Daarbij wordt een interfederale vergelijkende analyse gemaakt, waarin de federale regelgeving wordt vergeleken met die van de regionale entiteiten. Het werk in zijn geheel, dat bijgehouden werd tot 29 februari 2024, verstrekt een kader om een structuur te brengen in de vaak versnipperde regelgeving. Zowel de ontstaansgeschiedenis als de meest recente ontwikkelingen van de huidige wetgeving wordt toegelicht.

Tom Blockmans is inspecteur van Financiën en doctor in de Toegepaste Economische Wetenschappen: Handelsingenieur. Hij was in het verleden onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel, adviseur van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Begroting.

Tony Mortier is inspecteur-generaal van Financiën en Vlaamse Auditautoriteit Europese Structuurfondsen. In het verleden was hij hoger officier Militair Administrateur bij Defensie. Hij was tevens medewerker aan de Rechtsfaculteit van de Vrije Universiteit Brussel na het behalen van de masters in de Rechten en de Politieke Wetenschappen, en bijzondere licenties in economisch recht en in administratief en militair recht.

• Hoofdstuk 1. Algemene inleiding tot het begrotingsrecht
• Hoofdstuk 2. Het begrotingskader voor de gemeenschappen en gewesten
• Hoofdstuk 3. De impact van de Europese begrotingsregels
• DEEL II. DE FEDERALE OVERHEID
• Hoofdstuk 4. Inleiding
• Hoofdstuk 5. Opmaak van de begroting
• Hoofdstuk 6. Structuur van de begroting
• Hoofdstuk 7. Uitvoering van de begroting
• Hoofdstuk 8. De rekeningen
• Hoofdstuk 9. Diensten buiten het algemeen bestuur
• Hoofdstuk 10. Instellingen die onder andere stelsels vallen
• Hoofdstuk 11. Afsluitende beschouwingen
• DEEL III. ADMINISTRATIEVE EN BEGROTINGSCONTROLE
• Hoofdstuk 12. Inleiding
• Hoofdstuk 13. De regering
• Hoofdstuk 14. De ministers bevoegd voor Begroting
• Hoofdstuk 15. De ministers bevoegd voor Ambtenarenzaken
• Hoofdstuk 16. De Inspectie van Financiën
• Hoofdstuk 17. Afsluitende beschouwingen
• Bijlagen
• Referenties