La réforme du droit des obligations

Le présent livre traite :

• des dispositions introductives,
• des sources d’obligations (les actes juridiques et les faits juridiques)
• du régime général de l’obligation (les modalités d’obligation, les obligations avec pluralité d’objets ou de sujets, la transmission des obligations, l’exécution de l’obligation, l’inexécution de l’obligation, les mesures de sauvegarde des droits du créancier et les causes d’extinction de l’obligation).

Ce travail de longue haleine prend en considération l'avis du Conseil d'État du 23 mai 2018 et a également pu s'enrichir des apports d’une consultation publique, qui fut organisée de décembre 2017 à février 2018. Une telle consultation constituait une première en Belgique. De nombreuses réactions et suggestions ont pu être enregistrées à cette occasion. Les participants venaient d’horizons très divers : entre autres, des académiques, des magistrats, des notaires, des avocats, des juristes d’entreprise ou encore des fédérations professionnelles. La très grande majorité de ces participants n’a pas remis en cause la nécessité d’une réforme.

Le livre contient les textes soumis au ministre de la Justice fin juin 2018. À l'heure actuelle, les avocats, magistrats, professeurs et étudiants en droit pourront trouver dans cet ouvrage, qui, à côté des dispositions proposées, contient un exposé des motifs retraçant l’état du droit belge actuel, un précieux instrument de travail.

INHOUDSTAFEL – TABLE DES MATIÈRES
WOORD VOORAF V
INLEIDING IX
ONTWERP TOT HERVORMING VAN HET VERBINTENISSENRECHT
– BOEK 5 1
PROJET DE RÉFORME DU DROIT DES OBLIGATIONS –
LIVRE 5 1
Titel 1. Inleidende bepalingen 1
Titre 1er. Dispositions introductives 1
Titel 2. Bronnen van verbintenissen 3
Titre 2. Les sources d’obligations 3
Ondertitel 1. Rechtshandelingen 3
Sous-titre 1er. Les actes juridiques 3
Hoofdstuk 1. Contract 3
Chapitre 1er. Le contrat 3
Afdeling 1. Inleidende bepalingen 3
Section 1ère. Dispositions introductives 3
Afdeling 2. Totstandkoming van het contract 5
Section 2. La formation du contrat 5
Onderafdeling 1. Dynamische totstandkoming van het contract 5
Sous-section 1ère. La conclusion dynamique du contrat 5
Onderafdeling 2. Geldigheidsvereisten 9
Sous-section 2. Les conditions de validité 9
Onderafdeling 3. Nietigheid 16
Sous-section 3. La nullité 16
Afdeling 3. Interpretatie en kwalificatie van het contract 19
Section 3. L’interprétation et la qualification du contrat 19
Onderafdeling 1. Interpretatie van het contract 19
Sous-section 1ère. L’interprétation du contrat 19
Onderafdeling 2. Kwalificatie van het contract 20
Sous-section 2. La qualification du contrat 20
Afdeling 4. Gevolgen van het contract tussen partijen 21
Section 4. Les effets du contrat entre parties 21
Onderafdeling 1. Bindende kracht 21
Sous-section 1ère. L’effet obligatoire 21
Onderafdeling 2. Duur van het contract 23
Sous-section 2. La durée du contrat 23
Onderafdeling 3. Eigendomsoverdragend gevolg van bepaalde contracten
24
Sous-section 3. L’effet translatif de certains contrats 24
Afdeling 5. Niet-nakoming van de contractuele verbintenis en gevolgen
25
Section 5. L’inexécution de l’obligation contractuelle et ses conséquences
25
XVI
Inhoudstafel – table des matières
Onderafdeling 1. Toerekenbare niet-nakoming van de schuldenaar 25
Sous-section 1ère. L’inexécution imputable au débiteur 25
Onderafdeling 2. Ontoerekenbare niet-nakoming 31
Sous-section 2. L’inexécution qui n’est pas imputable au débiteur 31
Afdeling 6. Gevolgen van het contract voor derden 32
Section 6. Les effets du contrat pour les tiers 32
Afdeling 7. Tenietgaan van het contract 35
Section 7. L’extinction du contrat 35
Onderafdeling 1. Gronden van tenietgaan 35
Sous-section 1ère. Les causes d’extinction 35
Onderafdeling 2. Restitutie 36
Sous-section 2. Les restitutions 36
Hoofdstuk 2. Eenzijdige rechtshandeling 38
Chapitre 2. L’acte juridique unilatéral 38
Ondertitel 2. Rechtsfeiten 39
Sous-titre 2. Les faits juridiques 39
Hoofdstuk 1. Oneigenlijke contracten 39
Chapitre 1er. Les quasi-contrats 39
Afdeling 1. Zaakwaarneming 39
Section 1ère. La gestion d’affaire 39
Afdeling 2. Onverschuldigde betaling 41
Section 2. Le paiement indu 41
Afdeling 3. Ongerechtvaardigde verrijking 41
Section 3. L’enrichissement injustifié 41
Hoofdstuk 2. Buitencontractuele aansprakelijkheid 42
Chapitre 2. La responsabilité extracontractuelle 42
Titel 3. Algemeen regime van de verbintenis 42
Titre 3. Le régime général de l’obligation 42
Ondertitel 1. Inleidende bepaling 42
Sous-titre 1er. Disposition introductive 42
Ondertitel 2. Modaliteiten van de verbintenis 42
Sous-titre 2. Les modalités de l’obligation 42
Hoofdstuk 1. Voorwaardelijke verbintenis 42
Chapitre 1er. L’obligation conditionnelle 42
Hoofdstuk 2. Verbintenis met tijdsbepaling 45
Chapitre 2. L’obligation à terme 45
Ondertitel 3. Verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen of subjecten 47
Sous-titre 3. Les obligations avec pluralité d’objets ou de sujets 47
Hoofdstuk 1. Verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen 47
Chapitre 1er. Les obligations à pluralité d’objets 47
Hoofdstuk 2. Verbintenissen met pluraliteit van subjecten 48
Chapitre 2. Les obligations à pluralité de sujets 48
Afdeling 1. Beginsel van de verdeling 48
Section 1ère. Le principe de la division 48
Afdeling 2. Hoofdelijkheid tussen schuldenaars 49
Section 2. La solidarité entre débiteurs 49
Afdeling 3. Ondeelbaarheid tussen schuldenaars 52
Section 3. L’indivisibilité entre débiteurs 52
XVII
Inhoudstafel – table des mati ères
Afdeling 4. Verbintenissen in solidum 52
Section 4. Les obligations in solidum 52
Afdeling 5. Hoofdelijkheid en de ondeelbaarheid tussen schuldeisers 53
Section 5. La solidarité et l’indivisibilité entre créanciers 53
Ondertitel 4. Overdracht van verbintenissen 54
Sous-titre 4. La transmission des obligations 54
Hoofdstuk 1. Overdracht van schuldvordering 54
Chapitre 1er. La cession de créance 54
Afdeling 1. Voorwerp 54
Section 1ère. L’objet 54
Afdeling 2. Tegenwerpelijkheid aan derden 56
Section 2. L’opposabilité aux tiers 56
Afdeling 3. Verbintenissen van partijen 57
Section 3. Les obligations des parties 57
Hoofdstuk 2. Overdracht van schuld 58
Chapitre 2. La cession de dette 58
Hoofdstuk 3. Overdracht van contract 59
Chapitre 3. La cession de contrat 59
Ondertitel 5. Nakoming van de verbintenis 60
Sous-titre 5. L’exécution de l’obligation 60
Hoofdstuk 1. Inleidende bepaling 60
Chapitre 1er. Disposition introductive 60
Hoofdstuk 2. Betaling 60
Chapitre 2. Le paiement 60
Afdeling 1. Gemeenschappelijke bepalingen 60
Section 1ère. Dispositions communes 60
Afdeling 2. Bijzondere bepalingen voor de geldelijke verbintenissen 63
Section 2. Dispositions particulières aux obligations pécuniaires 63
Afdeling 3. Toerekening van betalingen 63
Section 3. L’imputation des paiements 63
Afdeling 4. Schuldeisersverzuim 64
Section 4. La demeure du créancier 64
Hoofdstuk 3. Betaling met subrogatie 66
Chapitre 3. Le paiement avec subrogation 66
Ondertitel 6. Niet-nakoming van de verbintenis 68
Sous-titre 6. L’inexécution de l’obligation 68
Hoofdstuk 1. Inleidende bepaling 68
Chapitre 1er. Disposition introductive 68
Hoofdstuk 2. Toerekenbaarheid van de niet-nakoming 68
Chapitre 2. L’imputabilité de l’inexécution 68
Hoofdstuk 3. Ingebrekestelling 70
Chapitre 3. La mise en demeure 70
Hoofdstuk 4. Uitvoering in natura 70
Chapitre 4. L’exécution en nature 70
Hoofdstuk 5. Herstel van de schade 71
Chapitre 5. La réparation du dommage 71
Hoofdstuk 6. Opschortingsrecht 72
Chapitre 6. Le droit à la suspension 72
Hoofdstuk 7. Nalatigheidsinterest 73
Chapitre 7. Les intérêts de retard 73
XVIII
Inhoudstafel – table des mati ères
Ondertitel 7. Maatregelen ter bescherming van de rechten van de
schuldeiser 73
Sous-titre 7. Les mesures de sauvegarde des droits du créancier 73
Ondertitel 8. Gronden van tenietgaan van de verbintenis 74
Sous-titre 8. Les causes d’extinction de l’obligation 74
Hoofdstuk 1. Algemene bepaling 74
Chapitre 1er. Disposition générale 74
Hoofdstuk 2. Schuldvernieuwing 75
Chapitre 2. La novation 75
Hoofdstuk 3. Kwijtschelding van schuld en de eenzijdige afstand 76
Chapitre 3. La remise de dette et la renonciation unilatérale 76
Hoofstuk 4. Schuldvergelijking 77
Chapitre 4. La compensation 77
Hoofdstuk 5. Verval van de verbintenis door verdwijning van het
voorwerp 79
Chapitre 5. La caducité de l’obligation par disparition de son objet 79
Hoofdstuk 6. Schuldvermenging 80
Chapitre 6. La confusion 80
Overgangsbepalingen 81
Dispositions transitoires 81
Inwerkingtreding 81
Entrée en vigueur 81
MEMORIE VAN TOELICHTING
ALGEMENE INLEIDING83
ARTI KELSGEWIJZE BESPREKING VAN BOEK 5.
VERBINTENISSEN 91
Titel 1. Inleidende bepalingen 91
Titel 2. Bronnen van verbintenissen 97
Ondertitel 1. Rechtshandelingen 97
Hoofdstuk 1. Contract 97
Afdeling 1. Inleidende bepalingen 97
Afdeling 2. Totstandkoming van het contract 100
Onderafdeling 1. Dynamische totstandkoming van het contract 100
Onderafdeling 2. Geldigheidsvereisten 105
Onderafdeling 3. Nietigheid 124
Afdeling 3. Interpretatie en kwalificatie van het contract 133
Onderafdeling 1. Interpretatie van het contract 133
Onderafdeling 2. Kwalificatie van het contract 136
Afdeling 4. Gevolgen van het contract tussen partijen 138
Onderafdeling 1. Bindende kracht 138
Onderafdeling 2. Duur van het contract 141
Onderafdeling 3. Eigendomsoverdragend gevolg van bepaalde
contracten 146
XIX
Inhoudstafel – table des mati ères
Afdeling 5. Niet-nakoming van de contractuele verbintenis en
gevolgen 147
Onderafdeling 1. Toerekenbare niet-nakoming van de schuldenaar 147
Onderafdeling 2. Ontoerekenbare niet-nakoming 173
Afdeling 6. Gevolgen van het contract voor derden 175
Afdeling 7. Tenietgaan van het contract 182
Onderafdeling 1. Gronden van tenietgaan 182
Onderafdeling 2. Restitutie 187
Hoofdstuk 2. Eenzijdige rechtshandeling 195
Ondertitel 2. Rechtsfeiten 196
Hoofdstuk 1. Oneigenlijke contracten 196
Afdeling 1. Zaakwaarneming 197
Afdeling 2. Onverschuldigde betaling 200
Afdeling 3. Ongerechtvaardigde verrijking 201
Hoofdstuk 2. Buitencontractuele aansprakelijkheid 203
Titel 3. Algemeen regime van de verbintenis 204
Ondertitel 1. Inleidende bepaling 204
Ondertitel 2. Modaliteiten van de verbintenis 204
Hoofdstuk 1. Voorwaardelijke verbintenis 204
Hoofdstuk 2. Verbintenis met tijdsbepaling 215
Ondertitel 3. Verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen of
subjecten 221
Hoofdstuk 1. Verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen 221
Hoofdstuk 2. Verbintenissen met pluraliteit van subjecten 226
Afdeling 1. Beginsel van de verdeling 226
Afdeling 2. Hoofdelijkheid tussen schuldenaars 228
Afdeling 3. Ondeelbaarheid tussen schuldenaars 238
Afdeling 4. Verbintenissen in solidum 242
Afdeling 5. Hoofdelijkheid en de ondeelbaarheid tussen schuldeisers
246
Ondertitel 4. Overdracht van verbintenissen 251
Hoofdstuk 1. Overdracht van schuldvordering 251
Afdeling 1. Voorwerp 251
Afdeling 2. Tegenwerpelijkheid aan derden 253
Afdeling 3. Verbintenissen van partijen 255
Hoofdstuk 2. Overdracht van schuld 255
Hoofdstuk 3. Overdracht van contract 257
Ondertitel 5. Nakoming van de verbintenis 258
Hoofdstuk 1. Inleidende bepaling 258
Hoofdstuk 2. Betaling 259
Afdeling 1. Gemeenschappelijke bepalingen 259
Afdeling 2. Bijzondere bepalingen voor de geldelijke verbintenissen
262
Afdeling 3. Toerekening van betalingen 264
Afdeling 4. Schuldeisersverzuim 265
Hoofdstuk 3. Betaling met subrogatie 268
Ondertitel 6. Niet-nakoming van de verbintenis 270
Hoofdstuk 1. Inleidende bepaling 270
Hoofdstuk 2. Toerekenbaarheid van de niet-nakoming 271
XX
Inhoudstafel – table des mati ères
Hoofdstuk 3. Ingebrekestelling 276
Hoofdstuk 4. Uitvoering in natura 277
Hoofdstuk 5. Herstel van de schade 280
Hoofdstuk 6. Opschortingsrecht 281
Hoofdstuk 7. Nalatigheidsinterest 282
Ondertitel 7. Maatregelen ter bescherming van de rechten van de
schuldeiser 284
Ondertitel 8. Gronden van tenietgaan van de verbintenis 285
Hoofdstuk 1. Inleidende bepaling 285
Hoofdstuk 2. Schuldvernieuwing 286
Hoofdstuk 3. Kwijtschelding van schuld en de eenzijdig afstand 290
Hoofdstuk 4. Schuldvergelijking 291
Hoofdstuk 5. Verval van de verbintenis door verdwijning van het
voorwerp 294
Hoofdstuk 6. Schuldvermenging 295
Overgangsbepalingen 296