Le Code judiciaire a 50 ans. Et après ? / 50 jaar Gerechtelijk Wetboek. Wat nu ?

Het procesrecht werd de laatste jaren in belangrijke mate gewijzigd. Die wijzigingen bleven niet beperkt tot het nationaal recht. Het Europees recht mengt zich vanzelfsprekend in het debat en het impact hiervan gaat in stijgende lijn. Ook de evenwichtsoefening tussen de drie hoogste nationale hoven kleurt het debat. De rechterlijke organisatie is in het vizier en het begrip Grondwettelijke Macht komt in concurrentie met dit van dienstverlenende organisatie. De onafhankelijkheid van Justitie is niet langer een ondubbelzinnig begrip. De verzamelde bijdragen gaan die vraagstukken niet uit de weg en maken de balans op van hetgeen overblijft van de oorspronkelijke visie en van de hervormingen van vooral de laatste twee legislaturen.
Beoogd wordt ook om tot een visie te komen over de Justitie van morgen, een Justitie met een menselijk gelaat. De realisatie hiervan is allesbehalve evident omdat dromen van een ideaal proces nooit veraf ligt van utopie of van nachtmerries.

Deze reflectie over het procesrecht is tevens een hommage aan Ernest Krings, die zowel procureur-generaal was bij het Hof van Cassatie als hoogleraar, en ook aan Marcel Storme, groot academicus die overleed toen hij de bijdrage aan dit werk aan het schrijven was. Hierdoor komt ook beter de wil tot uiting van zowel de academische als de gerechtelijke wereld om hand in hand te werken bij deze reflectie over l’art de juger die zowel in het verleden als vandaag zo essentieel is.

++++++++++++++

Le droit du procès a subi ces dernières années des changements considérables. Ils ne se situent pas uniquement sur le plan législatif interne. Le droit européen a évidemment son mot à dire et s’en prive de moins en moins. L’équilibre à réaliser entre les trois juridictions suprêmes de l’État influence le débat. L’organisation judiciaire est mise sur la sellette. La notion de pouvoir constitué entre en concurrence avec celle d’organisation de services. L’indépendance de la Justice n’est plus une notion univoque. Sans éluder ces questions, les contributions recueillies visent, cinquante ans après l’entrée en vigueur du Code judiciaire, à faire le point sur ce qu’il reste des grandes intuitions initiales et sur les réformes intervenues principalement au cours des deux dernières législatures. Il s’agit également d’essayer d’avoir une vision de la Justice de demain, une Justice à visage humain dont la réalisation est tout sauf évidente parce que le rêve n’est jamais loin de l’utopie, ni celle-ci du cauchemar.

Cette réflexion sur le droit du procès se veut également un hommage à Ernest Krings, qui fut à la fois procureur général près la Cour de cassation et enseignant, ainsi qu’à Marcel Storme, un grand universitaire que la mort a surpris alors qu’il rédigeait sa contribution au présent ouvrage. On a voulu ainsi souligner le souhait du monde académique et de la famille judiciaire de travailler la main dans la main, dans cette indispensable réflexion qu’appelle, aujourd’hui comme hier, l’art de juger.

I. Principes de droit judiciaire : hier et aujourd’hui / Beginselen van procesrecht : toen en nu
II. Organisation JUDICIAIRE et gestion – Formation et discipline / Rechterlijke Organisatie en Beheer – opleiding en tucht
III. Le rôle évolutif des différents acteurs / De evoluerende rol van de diverse actoren
IV. Procédure, recours et preuves de nouvelles perspectives ? / Procederen, rechtsmiddelen en bewijs nieuwe perspectieven ?